Έπειτα από περίπου 35 χρόνια ταξιδιού, τα δίδυμα σκάφη Voyager βρίσκονται τόσο μακριά από τον Ήλιο – πέρα από την τροχιά του Πλούτωνα στο όριο του διαστρικού κενού, ώστε να μπορούν πλέον να ανιχνεύσουν ένα είδος ακτινοβολίας που εκπέμπουν τα αστρικά μαιευτήρια του Γαλαξία μας. Η μεγάλη απόσταση σημαίνει ότι τα όργανα των Voyager που αναλύουν το υπεριώδες φως του διαστρικού χώρου δεν «τυφλώνονται» από την λάμψη του Ήλιου.
Όπως λοιπόν τα φώτα της πόλης τυφλώνουν το νυχτερινό ουρανό, έτσι και ο ήλιος μπλοκάρει πολλά από τα σήματα που προέρχονται από τη γαλαξιακή γειτονιά μας. Ο Ήλιος μας καθώς και τα μαγνητικά πεδία των πλανητών, παίζουν το ρόλο της ασπίδας από τις κοσμικές ακτίνες και το διαστρικό άνεμο – σε γενικές γραμμές αυτό είναι καλό γεγονός, αλλά είναι κάπως απογοητευτικό, αν θέλουμε να μελετήσουμε τον Γαλαξία μας με μεγαλύτερη λεπτομέρεια. Δεν μπορούμε να δούμε, για παράδειγμα, τα σήματα του υδρογόνου που μας δείχνουν τους "πόνους" της γέννησης των άστρων στην γειτονιά μας. Αυτό μέχρι τώρα – γιατί το διαστημόπλοιο Voyager τα είδε για πρώτη φορά.
Οι "πόνοι" αυτοί είναι οι εκπομπές άλφα Lyman, ένα φαινόμενο που εμφανίζεται όταν ένα άτομο υδρογόνου αλλάζει την ενεργειακή του κατάσταση. Οι γραμμές Lyman-άλφα (Lyα) εμφανίζονται πιο συχνά σε πολύ μακρινούς γαλαξίες, που σημαίνει πολύ νεαρούς γαλαξίες, και συχνά το είδος των γαλαξιών που πιστεύεται ότι είναι οι πρόδρομοι του δικού μας. Επίσης, χρησιμοποιείται για τη μελέτη της κατανομής της σκοτεινής ύλης, αλλά αυτό είναι ένα άλλο θέμα.
Οι άλφα εκπομπές θεωρούνται δείκτες του σχηματισμού των άστρων (και μερικά άλλα ενδιαφέροντα φαινόμενα), επειδή αλληλεπιδρούν και συμπιέζονται με τα ψυχρά νέφη της σκόνης και των αερίων. Έτσι, θα ήταν χρήσιμο να τις μελετήσουμε στον δικό μας Γαλαξία, επειδή θα μπορούσαν να δώσουν πληροφορίες σχετικά με τον ρυθμό σχηματισμού αστέρων στο Γαλαξία μας, ανάμεσα σε άλλα ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά.
Υπερφυσαλίδα είναι ένας αστρονομικός όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει μια κοιλότητα με πλάτος εκατοντάδες έτη φωτός, γεμάτη με αέριο θερμοκρασίας 106 Kelvin, που εκτοξεύεται στο διαστρικό μέσον ή από πολλές σουπερνόβα ή τους αστρικούς ανέμους. Το ηλιακό μας σύστημα βρίσκεται κι αυτό στο κέντρο μιας παλιάς υπερφυσαλίδας, γνωστής ως η Τοπική Φυσαλίδα, που τα όρια της μπορούν να ανιχνευτούν από την ξαφνική εξαφάνιση της σκόνης των άστρων σε αποστάσεις μεγαλύτερες από μερικές εκατοντάδες έτη φωτός.
Η εικόνα δείχνει το νεφέλωμα Ν 70. Πρόκειται για μία υπερ-φυσαλίδα στο Μεγάλο Νέφος του Μαγγελάνου (LMC), ένας δορυφορικός γαλαξίας του δικού μας, που βρίσκεται στο νότιο ουρανό και σε απόσταση περίπου 160.000 ετών φωτός. Το N 70 είναι μία φωτεινή φυσαλίδα από διαστρικό αέριο πλάτους περίπου 300 έτη φωτός. Δημιουργήθηκε από τους αστρικούς ανέμους από καυτά μεγάλα άστρα καθώς και από υλικό από τις εκρήξεις σουπερνόβα. Το εσωτερικό της είναι γεμάτο με ένα ασθενές, καυτό αέριο που διαστέλλεται. Η έρευνα του μας βοηθάει να εξερευνήσουμε τη σύνδεση μεταξύ των κύκλων ζωής των άστρων και της εξέλιξης των γαλαξιών.
Στις 20-11-2011 πραγματοποιήθηκε στην Υπάτη στην αίθουσα εκδηλώσεων του Γυμνασίου - Λυκείου, μουσική παράσταση από τη χορωδία "Ιωάννης Κουντούρης" του Συλλόγου Επτανησίων Φθιώτιδας. Προηγήθηκε, στο Αστεροσχολείο Υπάτης, ένας "μουσικός περίπατος ... στ' αστέρια" από το Σύλλογο Ερασιτεχνών Αστρονόμων Φθιώτιδας.
Επίσκεψη του Ελληνικού Συλλόγου υποστήριξης ασθενών με οστεοπόρωση, στο Αστεροσχολείο Υπάτης.
Επίσκεψη του Συλλόγου Γυναικών Λιβανατών, στο Αστεροσχολείο Υπάτης.
O Δίας, όπως ο Κρόνος και οι παγωμένοι γίγαντες Ουρανός και Ποσειδώνας, δεν έχει στερεή επιφάνεια. Όταν βλέπουμε τον Δία μέσα από ένα τηλεσκόπιο, παρατηρούμε κάποια στρώματα της αεριώδους ατμόσφαιράς του. Ακόμη και μέσα από ένα μικρό τηλεσκόπιο, αποκαλύπτονται μερικώς φωτεινές και σκοτεινές ζώνες της ατμόσφαιράς του. Τι προκαλεί όμως αυτή την εικόνα; Και πώς αλλάζει με τον χρόνο;
Το χαμηλότερο στρώμα της ατμόσφαιρας του Δία, η τροπόσφαιρα, είναι ένα μείγμα από σύννεφα και ομίχλη αποτελούμενα κυρίως από υδρογόνο και ήλιο με ίχνη αμμωνίας, υδρόθειου, αμμωνίου, και νερού. Τα ανώτερα σύννεφα αμμωνίας διαχωρίζονται σε μια σειρά από ζώνες παράλληλες προς τον ισημερινό. Αυτές είναι οι ζώνες που βλέπουμε από τη Γη, οι οποίες έχουν διάφορους χρωματισμούς. Οι σκοτεινές περιοχές ονομάζονται «belts» και οι φωτεινές ονομάζονται «zones». Φωτεινές περιοχές, ψυχρότερες των σκοτεινών, δημιουργούν ανοδικά ρεύματα αερίων, ενώ σκοτεινές περιοχές αερίων μαζών, βυθίζονται σε χαμηλότερα υψόμετρα. Το ανοιχτό χρώμα των φωτεινών συγκροτημάτων, προέρχεται από παγωμένη αμμωνία, ενώ είναι ακόμα αβέβαιο το αίτιο που χρωματίζει σκούρα τις ζώνες αυτές.
Όπως οι άνεμοι πάνω στη γη, έτσι και οι ζώνες του Δία είναι ως επί το πλείστον σταθερές και παραμένουν σταθερές εδώ και πολλούς αιώνες. Αλλά η ατμόσφαιρα του Δία μας παρουσιάζει ένα εκπληκτικό δείγμα ενεργών φαινομένων, που συμπεριλαμβάνει αστάθειες στις διάφορες ζώνες, κυκλώνες και αντικυκλώνες, καταιγίδες και αστραπές που αποκαλύπτονται ως δίνες σε μεγάλες κόκκινες, άσπρες και καφέ οβάλ περιοχές. Χαρακτηριστικό δείγμα η Μεγάλη Κόκκινη Κηλίδα (Great Red Spot - GRS), η οποία βρίσκεται στο νότιο ημισφαίριο του Δία και είναι τόσο μεγάλη σε έκταση, όσο περίπου 3 – 4 φορές η διάμετρος της Γης. Η GRS είναι η μεγαλύτερη γνωστή δίνη στο Ηλιακό μας Σύστημα, ενώ έχει συνεχή δραστηριότητα για τουλάχιστον 400 χρόνια (την είχε παρατηρήσει αρχικά ο Γαλιλαίος). Λόγω της περιστροφής του Δία, η GRS δεν είναι πάντα ορατή με τηλεσκόπιο από τη Γη.
(πληροφορίες για την GRS και άλλα φαινόμενα στην ατμόσφαιρα του Δία, και πότε αυτά είναι ορατά από το Sky and Telescope: http://bit.ly/rbpw2p)
Πηγή: nasa
Ο Σύλλογος Επτανησίων Φθιώτιδας μας προσκαλεί την Κυριακή 20 Νοεμβρίου στις 6.30 το απόγευμα σε μια βραδιά με τίτλο:
« Μουσικός Περίπατος …στ’ αστέρια».
Μια μουσική βραδιά με παρέα την χορωδία «Ιωάννης Κουντούρης».
Στην αίθουσα Τελετών Γυμνασίου – Λυκείου Υπάτης. Μια συνδιοργάνωση με το Σύλλογο Ερασιτεχνών Αστρονόμων Φθιώτιδας.
Η είσοδος είναι ελεύθερη για όλους.
Ανακαλύφθηκαν τα πιο ψυχρά άστρα.
Λέγονται "νάνοι Υ" και μπορείτε να τα αγγίξετε άφοβα χωρίς να καείτε.
Ουάσινγκτον
Τα ψυχρότερα άστρα στο Διάστημα έχουν θερμοκρασία ίση ή και μικρότερη από αυτή του ανθρώπινου σώματος και ανιχνεύθηκαν από το ερευνητικό τηλεσκόπιο WISE (Wide-field Infrared Survey Explorer) της NASA.
Στην ουσία δεν πρόκειται ακριβώς για άστρα αλλά για παρόμοια με άστρα ουράνια σώματα τα οποία ονομάζονται «νάνοι Υ». Οι ειδικοί τους αναζητούσαν εδώ και πολύ καιρό και κατόρθωσαν επί τέλους να τους ανακαλύψουν χάρη στις εξελιγμένες δυνατότητες του WISE.
Αποτυχημένα άστρα
Οι νάνοι Υ αποτελούν τα ψυχρότερα μέλη της οικογένειας των καφέ νάνων, τους οποίους οι αστροφυσικοί αποκαλούν και «αποτυχημένα άστρα». Τα σώματα αυτά δεν έχουν αρκετή μάζα ώστε να προκαλέσουν σύντηξη ατόμων στον πυρήνα τους και δεν μπορούν να παράγουν ισχυρές εκρήξεις και λάμψεις για μεγάλο διάστημα όπως συμβαίνει με άστρα σαν τον δικό μας Ήλιο. Ως αποτέλεσμα ψύχονται και «σβήνουν» εκπέμποντας μόνο ένα ασθενές φως στο φάσμα των υπερύθρων.
Σχετικά κοντά μας
Οι έξι νάνοι Υ εντοπίστηκαν σχετικά κοντά στο ηλιακό μας σύστημα: απέχουν περίπου 40 έτη φωτός από τον Ήλιο. «Το WISE σάρωνε ολόκληρο τον ουρανό αναζητώντας αυτά και άλλα αντικείμενα και τελικά μπόρεσε να εντοπίσει το αδύναμο φως τους με την εξαιρετικά ευαίσθητη όραση υπερύθρων του» δήλωσε ο Τζον Μορς, διευθυντής του Τμήματος Αστροφυσικής στην έδρα της NASA στην Ουάσινγκτον ανακοινώνοντας τα αποτελέσματα των ερευνών.
Η μελέτη των καφέ νάνων θα βοηθήσει τους αστροφυσικούς να κατανοήσουν καλύτερα πώς σχηματίζονται τα άστρα και να σχηματίσουν μια σαφέστερη εικόνα για την ατμόσφαιρα των πλανητών έξω από το ηλιακό μας σύστημα. Έως τώρα το WISE έχει αποκαλύψει 100 νέους καφέ νάνους. Η ανάλυση του τεράστιου αριθμού δεδομένων που έχει προσφέρει αναμένεται να οδηγήσει σε ακόμη περισσότερες ανακαλύψεις στο άμεσο μέλλον.
Πηγή: NASA